Het afvalvrije kantoor: van recyclen naar voorkomen
Veel organisaties denken al veel te doen op het gebied van duurzaamheid door hun afval deels te recyclen. Maar dat is nog lang niet goed genoeg, aldus Rienk Kentie van Dyson. “Het kan veel beter. We staan op een kantelpunt als het om duurzaamheid gaat. Bedrijven zouden veel meer kunnen inzetten op de ‘zero waste’-gedachte.”
Dat duurzaamheid belangrijk is, staat bij de meeste organisaties niet meer ter discussie. Dit jaar is duurzaamheid dé belangrijkste trend binnen facility management, blijkt uit het Facility & Workplace Management Marktonderzoek van Twynstra Gudde en FMN. Twee jaar geleden stond het nog op de tiende plaats. De vraag is alleen hoe organisaties er concreet invulling aan geven.
Volgens het klimaatpanel van de Verenigde Naties hebben we nog elf jaar om ingrijpende veranderingen door te voeren
Daar is nog veel te winnen, zegt Kentie. “We staan op een kantelpunt. Volgens het klimaatpanel van de Verenigde Naties hebben we nog elf jaar om ingrijpende veranderingen door te voeren die de klimaatverandering beperken, anders kan het te laat zijn. Als bijvoorbeeld een groot deel van het landijs gaat smelten, kan dat een onomkeerbaar effect hebben met ernstige gevolgen.”
Afvalreductie in top 3 maatregelen
De internationale organisatie Project Drawdown heeft in kaart gebracht welke maatregelen je concreet kunt nemen en welke impact ze hebben. “Bovenaan staat het zorgvuldig behandelen van koelsystemen”, zegt Kentie. “Daar zitten veel giftige stoffen in. De inschatting is dat dit kan leiden tot een reductie van ongeveer 90 gigaton CO2-equivalent tot 2050. Op de tweede plaats staan windturbines op land met een verwachte reductie van 85 gigaton.”
“Derde is het verminderen van ‘food waste’ met 71 gigaton. Een derde van het voedsel wereldwijd wordt afval; voorkoming hiervan is de derde belangrijkste maatregel om klimaatverandering te voorkomen. Ter vergelijking: elektrische voertuigen staan op plaats 26 met een besparing van ‘maar’ 11 gigaton.”
De ‘zero waste 5r’ methode
Organisaties die zich vooral op recycling richten, moeten beseffen dat er betere manieren zijn om hun afval aan te pakken, zegt Kentie. “Wij gaan uit van het ‘zero waste 5R’-model. Dit model komt overeen met de Ladder van Lansink die in Nederland vaak gebruikt wordt of de Europese Afvalhiërarchie. Hierin is ‘refuse’ oftewel voorkomen het allerhoogste: zorgen dat je geen afval meer produceert. Neem printen: kan je als bedrijf besluiten om helemaal geen printer meer te gebruiken?
De stap daaronder is ‘reduce’: kan ik dan minder gaan printen, bijvoorbeeld met Follow-Me Printing of automatisch dubbelzijdig printen? Daarna volgt ‘re-use’: kun je dat papier dan in dezelfde vorm hergebruiken, bijvoorbeeld als tekenpapier of kladpapier?” Pas daarna komt recyclen: het materiaal terugbrengen tot een grondstof en in een andere vorm opnieuw gebruiken. “Lukt dat ook niet, dan kom je voor organisch afval uit bij ‘rot’, ofwel composteren, en anders wordt het restafval. En dat wil je voorkomen”, zegt Kentie.
Afval voorkomen zou juist centraal moeten staan in duurzaam afvalmanagement
Niet de oplossing voor alles
Recyclen is dus het op een na slechtste wat je kunt doen met de grondstoffen die je gebruikt, blijkt uit de verschillende afvalmodellen. “Maar de crux is dat recyclen vaak als dé oplossing voor alles wordt gezien”, zegt Kentie. “Terwijl afval voorkomen juist centraal zou moeten staan in duurzaam afvalmanagement. Recyclen heeft namelijk vaak alsnog een grote ecologische voetafdruk. Als je bijvoorbeeld kijkt naar gerecyclede papieren handdoekjes, hebben die volgens berekeningen van MIT juist een grote CO2-impact omdat ze opnieuw vervoerd moeten worden en weer naar materiaal omgezet moeten worden. Vaak wordt voorbijgegaan aan de afvalhiërarchie uit de zero waste-gedachte. Probeer afval dus zo veel mogelijk te voorkomen.”
Lifecycle-analyse
Het maken van een zogeheten levenscyclus-analyse of life-cycle assessment is het ultieme instrument om te bepalen wat de impact is van de materialen die je gebruikt, geeft Kentie aan. “Bij ons lijkt – na onafhankelijk onderzoek van MIT – dat elektrische handdrogers ongeveer 80% minder CO2-impact hebben dan papieren handdoekjes. Over het algemeen blijken glazen en mokken na ongeveer een jaar qua impact beter te zijn dan wegwerpbekertjes. Herbruikbaar is dus bijna altijd beter dan wegwerpen. Natuurlijk moet je glazen en mokken afwassen met heet water en dat heeft ook weer impact op het milieu. Maar bij normaal gebruik heb je vaak na een jaar het break-evenpoint bereikt.”
Kentie realiseert zich dat de brenger van de boodschap altijd een eigen belang heeft. “Zoals wij elektrische handdrogers willen verkopen, wil een producent van wegwerpbekertjes ook zijn product verkopen. Waar we naar moeten streven, is een zo onafhankelijk mogelijke positie als het gaat om afvalreductie. Informatie – ook die van ons – is niet altijd volledig objectief. Je kunt het beste de verschillende onderzoeken naast elkaar leggen en daar een vergelijking tussen maken. Dan komt naar voren dat hergebruik per saldo beter is dan wegwerpen.”
Afval voorkomen moet eerste keus zijn
Kenties boodschap is dat je als organisatie altijd moet proberen op het hoogste niveau in te zetten – ‘refuse’ dus. “De insteek moet altijd zijn: ik zorg voor zo weinig mogelijk afval en het afval dat ik dan toch nog heb, laat ik recyclen. Maar de mindset moet zijn om afval te voorkomen. Nu wordt nog te veel alleen over recycling gepraat. Dat snap ik, want het is de meest tastbare en voor de hand liggende oplossing. En ook daarin is nog veel werk aan de winkel, bijvoorbeeld om medewerkers mee te krijgen.
Afval wordt bijvoorbeeld nog vaak in de dichtstbijzijnde bak gegooid in plaats van bewust gescheiden. Maar als je de stap zet naar afval voorkomen, is dat een nog veel ingrijpender verandering.” Om naar een ‘zero waste’-gedachte over te schakelen, moeten organisaties wel drempels overwinnen. “Het betekent voor een aantal bedrijven immers ook ‘zero business’. Afvalbedrijven verdienen aan afval, dus ze zullen nooit echt inzetten op zero waste. In het bedrijfsleven wordt daarom helaas nog altijd meer ingezet op recylcing en circulariteit dan het daadwerkelijk creëren van een afvalvrij kantoor.”
(Bron: Facto)
