Hoe groot wordt de impact van thuiswerken op het kantoor nu echt?

De coronacrisis zorgt ervoor dat we midden in het grootste thuiswerkexperiment ooit zitten. Op Vastgoedmarkt vertellen eindgebruikers, beleggers en andere deskundigen wat de gevolgen zullen zijn voor de vraag naar kantoren.

Eerder bleek al dat verschillende grote (tech)bedrijven de deur naar permanent thuiswerken hebben opengezet. Denk aan Facebook, Twitter en Google. Alhoewel Facebook onlangs zijn handtekening onder een huurcontract voor een kantoorruimte van 67.800 m2 in Manhattan New York, gaat niet helemaal terug naar normaal. De organisatie kondigde aan meer mensen aan te nemen die op afstand gaan werken. Van de bestaande medewerkers mag een ‘bepaald deel’ dat vanaf nu ook.

70 tot 90 procent werkplekken niet in gebruik

Onder grote corporate organisaties blijft het grootste deel van de kantoorruimte ongebruikt. Zo heeft Achmea heeft een plan om zijn 14.000 werknemers naar kantoor terug te laten keren geannuleerd. De bezetting van de kantoren is 10 procent. Shell geeft aan dat 80% van de werkplekken buiten gebruik is, bij ABN Amro gaat het om 75%.

“Wij verwachten een blijvende verschuiving van vooral op kantoor werken naar vooral op afstand werken. Maar wij zien ook dat werknemers graag naar kantoor blijven komen voor bepaalde activiteiten, zoals creatieve teambijeenkomsten en bepaald werk waarbij meerdere schermen nodig zijn”, zegt de woordvoerder van ABN Amro. “De functie van het kantoor zal daardoor veranderen. Dit zal impact hebben op de inrichting ervan en mogelijk ook op de benodigde hoeveelheid vierkante meters.”

Kleinere kantoorruimtes beter benut

Het lijkt erop dat kleinere kantoorruimtes meer benut worden. Bouwinvest noemt bijvoorbeeld een wat hoger cijfer voor de benutte kantoorruimte. “In de meeste van onze kantoorgebouwen is 30 procent van de gehuurde ruimte in gebruik”, zegt Bas Jochims, director Dutch Office & Hotel Investments. De huurders van de kantorenportefeuille van Bouwinvest zijn in omvang een redelijke afspiegeling van de totale Nederlandse kantorenmarkt.

De omvang doet ertoe voor de benutting, vertelt Jaap Snellen, head of Asset Management Offices Nederland bij CBRE Global Investors: “Corporates met grote vloeroppervlakten maken daar weinig gebruik van. Het lijkt erop dat een klein kantoor makkelijker is aan te passen aan de coronavoorschriften.”

Besparing huisvestingskosten

Een ding wordt duidelijk. Een groot deel van het Nederlandse kantoorpersoneel werkt vanuit huis en de organisaties draaien gewoon door.
“Sectoren zullen verschillen in hoe en wanneer werknemers terugkeren naar kantoor, maar over het algemeen denken we dat het thuiswerkexperiment relatief succesvol is geweest”, zegt Adam Virgadamo, US equities strategist van zakenbank Morgan Stanley.
“Dat betekent dat de verschuiving naar werken op afstand goed kan doorgaan. Ook wanneer een werkzaam vaccin is gevonden.”

Millennial forenst minder vaak, maar verder

Vermogensbeheerder Bouwinvest zag de trend al lang aankomen. “Thuiswerken is niet nieuw. Meer dan 35 procent van het kantoorpersoneel deed het al een dag per week en meer dan tien procent twee keer per week. Je ziet nu wel een versnelling van die trend”, aldus Bas Jochims.Ook Pieter Vandeginste, fund director ASR Dutch Mobility Office Fund, reageert niet verrast. Hij plaatst de trend in een bredere verschuiving in de voorkeuren van eindgebruikers naar flexibele, gezonde en goed bereikbare kantoren.
“Voor ASR is de millennial een belangrijke doelgroep. De verwachting is dat de millennial minder met de auto doet, maar bereid is enkele keren per week verder te reizen naar een plek met betere voorzieningen. De millennial heeft ook minder behoefte om van negen tot vijf op kantoor te werken. Die wil meer flexibiliteit. Bedrijven zullen daarom hun huisvestingsstrategieën heroverwegen.”

Onze million dollar question

Gevraagd of hij een verschuiving voorziet in de voorkeur van gebruikers voor de werkplek van kantoor naar thuis, zegt Vandeginste: ‘Wij verwachten dat thuiswerken een groter aandeel krijgt, maar het kantoor blijft belangrijk om gasten te ontvangen, collega’s te ontmoeten en ideeën te bedenken.’

En hoeveel procent van de tijd zal de millennial op kantoor willen werken? ‘Dat is de one million dollar question. Het antwoord weten we simpelweg niet. Net zo min als we weten wat er gebeurt als straks de maatregelen voor social distancing van tafel zijn. Ik heb scenario’s voorbij zien komen die uiteen lopen van allemaal terug naar kantoor tot bijna volledig op afstand werken, met een ondergeschikte rol voor het kantoor’, zegt Vandeginste.

10 tot 15 procent minder uren op kantoor

Jochims waagt zich wel aan een cijfermatige voorspelling van de impact van de coronacrisis. De onderzoeksafdeling van Bouwinvest heeft zich over die vraag gebogen.
“Wanneer de beperkingen in verband met corona voorbij zijn, zullen mensen meer thuis werken dan voor de lockdown. Wij denken dat het aantal uren dat mensen op kantoor doorbrengen met 10 tot 15 procent afneemt”, aldus Jochims.

“Dat betekent niet, dat de behoefte aan vierkante meters kantoorruimte ook met 10 tot 15 procent daalt. Op dinsdagen en donderdagen piekt het kantoorgebruik. Die pieken zal je moeten opvangen. Daar komt bij dat we door de pandemie anders zijn gaan denken over de behoefte aan ruimte. Het aandeel flexplekken, die weinig ruimte vragen, zal omlaag gaan. Rekening houdend met zulke factoren, verwachten wij een daling van 3 tot 7 procent in de vraag naar kantoorruimte”, vervolgt Jochims.

Drie tot vier miljoen m2 minder vraag naar kantoor

Zo’n daling in de kantoorvraag is naar verhouding te overzien. Maar op een voorraad van 54 miljoen m2 in Nederland betekent het dat er nog wat te gebeuren staat. Een deel staat al leeg, dus de werkelijk vraag naar kantoren is lager. Daarmee rekening houdend, becijfert Jochims dat de vraag naar kantoren door het thuiswerken met drie tot vier miljoen m2 zal dalen.

Als Bouwinvest het bij het rechte eind heeft, zit een groot deel van het personeel dat nu nog vooral thuis werkt, straks weer de meeste dagen van de week op kantoor. ASR Real Estate houdt er ook rekening mee dat we voor een groot deel terug gaan naar normaal. ‘Het kan zijn dat de balans een beetje doorslaat naar thuiswerken. Uiteindelijk wordt een nieuw evenwicht gevonden waarin het kantoor een prominente rol blijft spelen’, zegt Vandeginste.

Bron: Vastgoedmarkt

Meer informatie?

Facility Managers staan aan de frontlinie van het bedrijf om medewerkers tijdens de COVID-19 crisis zo veilig mogelijk te laten werken. Maar is dat genoeg? Wat doe je als de maatregelen nog een lange tijd aanhouden? En welke rol neemt het kantoor in de toekomst in?

Prequest wil jou in deze spannende tijden ondersteunen. Wij hebben een tool ontwikkeld om vast te stellen hoe kantoren zo efficiënt mogelijk ingezet kunnen worden. Meld je hier aan om toegang te krijgen tot de tool!